Elke demonstratie is een container

Of de aanpak van politie en justitie de relgeest weer in de fles heeft kunnen stoppen weten we nog niet. Het is te hopen van wel, want rellen is wel het laatste waar we nu behoefte aan hebben. Ook vraag ik mij af, of er nog veel animo is om te demonsteren tegen de coronamaatregelen. Dat recht om je stem te laten horen is de afgelopen tien maanden meer dan ooit door benadrukt als een belangrijke waarde van onze samenleving. Geen zinnig mens in een democratische samenleving zal hier iets tegen in durven te brengen. Een demonstratie brengt nijpende onderwerpen onder de aandacht en zet ons mogelijk op andere gedachten. De demonstratie is een container waarin het mogelijk is om de stemmen van de enkeling te bundelen om zo een effectief signaal af te geven. Maar dat is, helaas, niet het enige.

Zodra de demonstratie een vorm van aanhoudend verzet is tegen, volgens democratische principes tot stand gekomen besluiten, dan zal het zijn effectiviteit langzaam aan verliezen. Dit is wat we tijdens de rellen hebben zien gebeuren. Een ontwikkeling die al maanden geleden zichtbaar werd, maar het vorige weekend een destructief hoogtepunt bereikte. Wanneer de demonstratie een container voor verzet is, dan ligt geweld op de loer. Dit is iets waar ik mij ernstige zorgen over maak. De overheid kan dan namelijk niet anders dan steeds repressiever worden. Al is het alleen maar om de samenleving voor uiteenvallen te behouden.

Politici, met het oog op de verkiezingen, haasten zich om te zeggen dat de rellen van de afgelopen dagen niets te maken hebben met de vredelievende burgers die hun recht op demonstreren uitoefenen. Ik betwijfel dat ten zeerste. Elke demonstratie van verzet tegen het regeringsbeleid vormt ongewenst een container waarin geweld zomaar op kan laaien. Waardoor een vicieuze cirkel ontstaat.  De verleiding om de woede tot geweld te laten uitgroeien is dan voor velen niet meer te weerstaan. Zelf eerbare huisvaders zijn dan ineens niet meer zo eerzaam.

Vertwijfelt vragen bestuurders zich af wat zijn moeten doen om de geest weer in de fles te krijgen. Hun rest niet meer dan de rellen de kop in te drukken. Justitie en verzekeraars gaan de schade verhalen op de daders en hun gezinsgenoten. We hebben allemaal de foto’s van in beslag genomen auto’s gezien. Boos en verontwaardigd waren we. Echter dat zal op een zeker moment niet effectief meer zijn. Al was het maar omdat we geen oneindig vat met boa’s, agenten, ME’ers en rechter open kunnen trekken. Ik vrees dat de overheid hier machteloos in is. Maar wat dan wel?

Eén van de oplossingen is de container te verwijderen. Want dan blijven alleen de relschoppers over, die door het ontbreken van de demonstratie geen rechtvaardiging meer voor hun geweld hebben. Dus niet de overheid de oplossing, maar elke initiatiefnemer van een demonstratie, die zou beter moeten weten. De meneer die ‘koffie gaat drinken’ op het museumplein. De vrouw die zomaar een boodschap van verzet deelt op social media. De leider van een oppositiepartij die oproept tot verzet. Zij zouden beter moeten weten en het verzet op moeten geven.