Disruptie Hipsters

Het is hip om te schrijven over aanpassingsvermogen. Want in een tijd waarin disruptie de norm is, moet je jezelf voorbereiden op een onzekere toekomst. Omdat iedereen het er over heeft, ben ik, noodgedwongen, daar de laatste tijd over na gaan denken. Moet ik me nu wel of niet aanpassen? Want het laatste wat ik wil, is de boot missen.

Ik vind aanpassingsvermogen het grote onderscheid tussen de mensen en de dieren. Want als geen ander zijn wij in staat om zowel onszelf als onze omgeving aan te passen. Dieren blinken vooral uit in het eerste, wij in beide. Als ons iets niet zint, dan passen we het aan, als het moet zeer ingrijpend, met soms desastreuze gevolgen. Bij dieren werkt dat anders, wanneer er bijvoorbeeld droogte is, trekken ze naar een plaats waar wel drinkwater is. Mensen gaan eerst kijken of ze kunnen irrigeren. Vogels trekken, in de winter, als het kouder wordt, naar het zuiden, mensen doen de centrale verwarming aan, dit nadat ze deze eerst hebben uitgevonden. Maar ook wanneer je een opdrachtgever hebt die niet doet wat je wilt, probeer je deze eerst te beïnvloeden en pas als het niet lukt geef je de opdracht terug, of ga je hem saboteren. Dat laatste natuurlijk niet openlijk. Wij zijn meesters in het aanpassen, direct of indirect, goedschiks of kwaadschiks, het zit ons zogezegd in de genen. Wat is dat dan toch dat wij daar zo goed in zijn?

Ik denk dat dit vooral te maken heeft met ons vermogen om te fantaseren. Wij kunnen verschillende toekomsten bedenken en daaruit kiezen, om dan alles in het werk te zetten om die toekomst te realiseren. Dat doen we al sinds we ons bestaan als jager-verzamelaar hebben opgegeven en het nomadenbestaan achter ons lieten. We bouwden tempels om de goden te smeken de toekomst in gunstige zin te veranderen. Toen we daar niet meer in geloofden, bouwden we minder tempels en werkten we veel directer, zonder tussenkomst van de goden, aan onze toekomst. De mens werd zo zijn eigen schepper. We startten grote ondernemingen en werkten zo samen om de omgeving aan te passen aan onze wensen. Dat zijn we overigens pas de laatste 60-70 jaar projecten gaan noemen en misschien binnenkort wel iets anders.

Het frappante van dat aanpassen van onze omgeving is dat dit als gevolg heeft dat we ons daardoor ook weer moeten aanpassen! Wanneer we een snelweg verbreden dan heeft dat gevolgen voor de omwonenden en voor de automobilisten, beiden moeten zich aan de verandering aanpassen. Tja en veel auto’s betekent ook veel uitlaatgassen en dat is ongezond. Elke verandering wordt zo de oorzaak voor een nieuwe noodzakelijke aanpassing. Het internet geeft ons een overkill aan informatie, social media alternatieve feiten, zaken waar we nog steeds niet goed mee om weten te gaan. Grote organisaties reorganiseren, dat vraagt veel van haar medewerkers. Wie zich niet weet aan te passen zit voor hij het weet in de outplacement. Wat dacht je van de Agile verandering in de IT, je zal maar projectmanager zijn. Het lijkt wel of we ons veel vaker moeten aanpassen dan vroeger.

Dat brengt me bij de kernvraag: Moet ik me nu wel, of niet aanpassen? En als het antwoord bevestigend is, hoe dan en waaraan?  Je kunt je oor te luisteren leggen bij de trendwatcher, echter het probleem wat ik daarmee heb, is dat deze slechts een mening verkondigt die ik maar moeilijk kan toetsen. Veel zichzelf benoemde goeroes praten elkaar alleen maar na en creëren zo een zichzelf vervullende profetie. De andere optie, mijn favoriete, is door te lezen over de dingen die mijn interesse hebben. Door de historische ontwikkeling daarvan te doorgronden. Met die kennis ben ik beter in staat om het heden te doorgronden. Echt aanpassingsvermogen zit hem volgens mij niet in het kunnen voorspellen van de toekomst maar in het begrijpen van het heden en op basis daarvan keuzes te maken. Als ik begrijp wat er reeds veranderd is, weet ik hoe ik me aan moet passen. Ik bereid me niet voor op de toekomst, maar ik pas me aan het heden aan. Dat heeft de meeste kans van slagen: begrijp het heden en kies of je dat heden wilt aanpassen of dat je jezelf aan dat heden aanpast. Dat is wat ik bedoel met aanpassingsvermogen.