Mondrianisering van het Agile landschap

Het huidige Agile Landschap is dermate gemondrianiseerd dat het, vrees ik, niet meer te redden is. Ik denk in alle oprechtheid dat we de belofte van het Agile manifest (wij laten zien dat er betere manieren zijn om software te ontwikkelen door in de praktijk aan te tonen dat dit werkt en door anderen ermee te helpen) op deze manier niet zullen inlossen. Als schuldigen wijs ik de doorontwikkelaars van Agile raamwerken aan.

Ik besefte dit een aantal dagen na de KWD Vakdag. Eén van de workshops, die over competenties in het Agile landschap, gebruikte de schilderijen van Piet Mondriaan (1872-1944) als hulpmiddel om te discussiëren over de verschillende rollen die we tegenwoordig in de Agile wereld tegenkomen. Het was een zeer inspirerende sessie, maar de echte impact kwam, zoals ik al zei, een aantal dagen later. Kijk maar eens naar een schilderij van Mondriaan. Wat zie je? Een Raamwerk! Ik wil je een bekentenis doen, ik vind de schilderijen waarmee Mondriaan wereldberoemd is geworden helemaal niet mooi. Daarnaast zijn ze helemaal niet moeilijk om te maken, iedereen kan het.

Als je zijn schilderijen objectief bekijkt zijn ze zeer simplistisch. Pas na een cursus moderne kunst, waarin ik twee jaar lang regelmatig avondcolleges volgde, kon ik ze waarderen. Best wel vreemd dat je ‘om kunst te waarderen’ een cursus nodig hebt. Tussen haakjes, zie je de parallel met de Agile Werken Opleidingsindustrie? Pas na een flinke investering uit je opleidingsbudget begin je de raamwerken te waarderen. Dat heet overigens cognitieve dissonantie.

Interessant is de ontwikkeling die Mondriaan heeft doorgemaakt. Als je kijkt naar zijn vroege werk, dan zie je uitermate mooie landschapsschilderijen. Je hebt om ze te waarderen geen cursus nodig. Na 1905 begon er iets te veranderen, zijn schilderijen werden bijna surrealistisch, erg mooi, ze raken de essentie. Mijn favorieten zijn de Zeeuwse Kerktoren en de Molen. Als je deze schilderijen in het echt ziet dan krijg je bijna hetzelfde gevoel als wanneer je er echt voor staat. Maar ook de triptiek Evolutie die hij in 1911 schilderde, heeft iets spiritueels en intrigeert mij elke keer weer als ik er naar kijk.

Zijn streven naar ideale vormen en kleuren leidde tot de schilderijen waarvan wij hem kennen, niet meer dan zwarte dikke lijnen die vlakken met primaire kleuren afbakenen. Het zuivere schilderij dat niets meer is dan een simplificatie van een werkelijkheid die daar niet meer in is terug te vinden. Wat heeft dit alles nu met Agile te maken? Meer dan je denkt.

Mondriaan was op zoek naar het volmaakte schilderij. Veel zichzelf benoemde Agile Denkers vertellen ons dagelijks wat de zuivere vorm van Agile werken is. Eén van de middelen waarmee zij dit doen zijn de zogenaamde Agile Raamwerken. Die net als de schilderijen van Mondriaan, niets maar dan ook niets meer met de realiteit te maken hebben. Zij hameren op simplificatie en maken tegelijkertijd de raamwerken onnodig complex. Het is een farce. De voornaamste reden waarom zij werken is omdat ze niets meer of minder dan een zeer kostbare placebo zijn.

Wanneer je namelijk een Agile Raamwerk adopteert, dan zegt men er altijd bij, dat je deze niet moet implementeren maar dat je een eigen Agile aanpak moet ontwikkelen. Maar dat is interessant! Het raamwerk is dus een startpunt, geen doel. De vraag rijst dan, hoe krijgen we het werkend? Daar is een simpel antwoord op: met gemotiveerde, competente mensen die je met elkaar laat samenwerken.

Alle mensen hebben, volgens de zelfbeschikkingstheorie, drie basisbehoeften. Dat zijn autonomie, verbondenheid en competentie. Door zelfsturing geef je de mensen hun autonomie terug, door vaste teams verbondenheid en door de kort cyclische iteraties met retrospectieven ontwikkelen zowel teams als individuen hun competenties. Hierdoor raken mensen gemotiveerd en met gemotiveerde mensen krijg je meer gedaan. Om dit te realiseren heb je managers nodig die dienend leiderschap omarmen.

Maar, daarvoor heb je helemaal geen Agile Raamwerk nodig en al helemaal niet een die elk jaar met een nieuwe release komt. Dienend leiderschap en zelfbeschikking zijn het enige wat je nodig hebt om te beginnen, vanuit de situatie waarin jouw organisatie nu zit, met het leveren van echte waarde voor jouw klant. Waarde is dat waarvoor de klant betalen wil. De vraag nu is, hoe waardevol een Agile Raamwerk voor jou klanten is?