Agile, we zijn er wel klaar mee
Ergens in 2001 kwamen zeventien, toen nog onbekende, mensen bijeen. Zij schreven vier zinnen op en werkten die uit in twaalf principes. Het manifest voor agile software ontwikkeling ging viraal en verspreidde zich met exponentiele kracht aanvankelijk in de hoofden van softwareontwikkelaars en later ook in die van het management. Oorspronkelijk schreef je agile met een kleine letter, het was een eigenschap. Maar toen er geld mee bleek te verdienen werd de klein ‘a’ een grote. De seminars waar de goeroes optraden, fungeerden als superspreaders; de opleiding- en adviesbranche verdienden goud. Er voltrok zich een ware pandemie en de oversterfte onder projectmanagers was niet te tellen. Honderden varianten, de zogenaamde raamwerken, maakten het onmogelijk om de bomen nog door het bos te zien. Nu, twintig jaar later, weet ik nog steeds niet of het een goed- of kwaadaardig virus was. ‘Was’ omdat ik denk dat het langzamerhand naar de achtergrond zal verdwijnen, ik kom daar later nog op terug.
Om agile te kunnen werken, moest er iets veranderen in de manier waarop organisaties werden bestuurd. We zagen een noodzakelijke kanteling zich voltrekken. De traditionele scheiding tussen ontwerpers, bouwers, testers en beheerders werd opgeheven en echte ‘langdurige’ multidisciplinaire teams ontstonden. Dat werkte beter dan de op SDM-II (wie kan zich dat nog herinneren?) gebaseerde functionele scheidingen. Of we daarvoor agile nodig hadden, betwijfel ik ten zeerste, maar goed de geschiedenis is nu eenmaal zo gelopen. Het is mijn onbescheiden mening dat deze kanteling veel meer de reden van succes was dan het agile werken zelf. Daarbij besef ik dat velen, die hun professionele levensvervulling binnen het agile domein vinden, dit zullen bestrijden. In de psychologie noemen we dat cognitieve dissonantie. De wereld verandert snel en daarom hebben we Agile (nu wel met hoofdletter) nodig, althans dat is een vaak gehoord argument.
Het afgelopen jaar, waarin de wereld door een heel ander virus werd getroffen, heeft meer verandering gebracht dan alle Agile (ook met een hoofdletter) zendelingen in de afgelopen twintig jaar. Nu is het tijdperk van het virtuele team aangebroken. Een bom onder het ideaal van één team op één locatie. Ook heeft een nieuwe generatie de werkvloer betreden. Die zoekt niet meer naar de door babyboomers bedachte anti-autoritaire agile filosofie. Die zoeken naar een plek waar zij hun eigen authentieke zelf kunnen ontdekken. Autonomie en zelfsturing is bij hen achtergrond en allang geïntegreerd in hun houding en gedrag. Jonge mensen weten wel hoe ze met elkaar moeten samenwerken. Voor hen is agile en zelfsturing een non-issue.
De wereld verandert langzamer dan dat we opmerken. Als de spreekwoordelijke kikker in de verhitte pan voelen we de verandering pas wanneer het veel te laat is. In wilde paniek schreeuwen we dan dat de wereld snel aan het veranderen is. Maar dat is helemaal niet waar, wij hebben niet opgelet, de verandering heeft al plaatsgevonden. Zo is het zinloos om nog over klimaatverandering te spreken, veel beter is het om te beseffen dat het klimaat in de afgelopen tweehonderd jaar ingrijpend is veranderd. De onrust die we ervaren is ons verstand dat zich aan het aanpassen is.
Ik voorzie dat het agile gedachtengoed de komende tien jaar langzaam naar de achtergrond zal verschuiven. Nog wel aanwezig maar niet meer zichtbaar. Met een oversterfte aan adviseurs, agile coaches en scrummasters als gevolg. De veranderende demografie, diversiteit, verschillende individualiteiten, parttime werken, veel thuiswerken in virtuele teams, dat zullen de thema’s van de toekomst zijn. Wie zich nu nog richt op een carrière binnen het Agile domein is straks overbodig. Ik acht de kans dat Prince2 langer dan Agile zal bestaan groter dan omgekeerd en wie mij kent weet dat ik nooit een fan van deze methode ben geweest.
Agile is voorbij, het heeft zijn tijd gehad. Nu is het tijd voor iets nieuws, wat dat is? Dat is nog een avontuur. Gelukkig heb ik gedurende mijn eigen ‘agile reis’ in ieder geval geleerd dat niet het plan, maar de werkelijkheid in het middelpunt van onze aandacht moet staan. Ik sta daarom met spanning uit te kijken naar wat het post-agile tijdperk ons brengen zal.