Steeds dommer
De domheid van de snelle kennis
Enkele weken geleden had ik op één dag twee verschillende gesprekken die mij aan het denken zetten. Het eerste gesprek ging over het organiseren van een evenement over Agile Leiderschap. Het tweede gesprek was met de uitgever van een vakblad. De organisator vertelde mij dat mensen de uitleg tegenwoordig kort en bondig willen hebben, zodat zij het zonder al te veel moeite kunnen begrijpen. Een vorm van fast-knowledge, vergelijkbaar met de hamburger die je naar binnen werkt bij de McDonald’s. De uitgever stelde mij de retorische vraag: “Dus u bent nog iemand die graag een boek leest met veel tekst en zorgvuldig uitgewerkte argumenten?” Ik voelde me oud en was even bang dat mijn connectie met wat er gaande is verbroken was. Gelukkig kon die gedachte geen wortel schieten – integendeel!
De snelle kennis maakt ons dommer
De twee gesprekken zijn symptomatisch voor een geavanceerde samenleving waarin de individuen steeds dommer aan het worden zijn. Laat ik me even beperken tot ons projectmanagementvakgebied en adaptief leiderschap, omdat dat jouw interesse heeft. Ik heb een vraag voor je: Wat is het laatste managementthema dat je hebt bestudeerd en hoeveel tijd heb je daaraan besteed? Als je niet gemiddeld een boek per maand leest over een bepaald thema en dat minstens een jaar lang volhoudt, dan loop je naar alle waarschijnlijkheid achter in je kennis over dat thema. Of om het wat botter te zeggen: Dan ben je ten opzichte van de beschikbare kennis dommer geworden. Nu hoor ik je zeggen: “Maar ik heb geen tijd om veel te lezen.” Pas op!
Dat is een van de symptomen van dommer worden. Want je neemt toch ook de tijd om te eten en te drinken? Of om te sporten, dat doe je toch ook? Waarom dan niet lezen en studeren?
De val van PRINCE2 en de illusie van Agile
In de projectmanagementwereld hebben we enkele decennia geleden PRINCE2 massaal omarmd. Die omarming is uitgelopen op een faliekante mislukking. Hoewel velen in ontkenning leven, hoef je maar te kijken naar het enthousiasme waarmee agile werken en zelfsturing zijn omarmd. Agile werken was niet zo’n succes geweest als we PRINCE2 niet door en door spuugzat waren. Maar lag dit nu aan PRINCE2? Nee, helemaal niet. De methode is een mooie beschrijving van de administratieve organisatie van een project. Het had meer dan alleen maar een marketingsucces voor opleiders kunnen worden. Maar hoeveel van u hebben ooit de manual van deze methode diepgaand bestudeerd? Jaren geleden stelde ik deze vraag op een congres: Van de aanwezigen die hun Practitioner-certificaat hadden, had het merendeel nooit de manual helemaal uitgelezen. Is het een wonder dat deze methode niet langer mainstream is? Als je hem niet gelezen hebt, dan heb je de methode nooit toegepast. Er is gewoon geen bewijs voor!
De cyclus van ongelezen methodes
Hetzelfde herhaalt zich met raamwerken zoals SAFe, LeSS en de andere honderden Agile raamwerken. Men leest enkel voor het examen en daarna stopt het. In de Agile wereld doen we stoer door te zeggen dat we empirisch werken. Dat scrum of andere raamwerken dat ondersteunen. Maar elke empirische expeditie begint met een diepgaande literatuurstudie. Waar staat dat in de scrumgids? Veel liever verwijzen we naar ‘wisdom of crowds’ en domme zwermen volgers die ons een spiritueel gevoel van organiseren geven. Iemand die zegt dat hij iets gelezen heeft, krijgt een schampere opmerking: “Wij zijn van de praktijk, niet van de theorie.” Daarbij vergetende dat:
- Theorie bewezen praktijk is.
- De praktijk waarnaar zij verwijzen eerder een mening dan een empirisch feit is.
De verdomming is gevaarlijker dan de opwarming van de aarde
Zonder dramatisch te willen doen: De verdomming is een groter probleem dan de opwarming van de aarde. Het vraagt, afhankelijk van het onderwerp:
- Gemiddeld tienduizend bladzijden
- Tienduizend uur empirisch oefenen
… om ergens expert in te worden. De snelste manier om kennis tot je te nemen is door te lezen en dit je gedachten te laten veranderen. Kennis is de ervaring van anderen die je woord voor woord tot je neemt. Het geschreven woord is de brug waarlangs de kennis van onze voorgangers tot ons komt. De generatie die deze brug niet wenst over te gaan, is gedoemd het wiel opnieuw uit te vinden.