Het einde van de consultant
Het einde van de externe adviseur?
Ik denk dat de externe adviseur wel zijn langste tijd heeft gehad. Voor u, mijn lezer, die naar alle waarschijnlijkheid tot deze beroepsgroep behoort, of er op zijn minst wel eens gebruik van maakt, zal het nog een hele uitdaging worden om u voor te bereiden op deze nieuwe werkelijkheid. De oorzaak van deze ontwikkeling heeft te maken met zowel de toegenomen kunstmatige als sociale intelligentie. Beiden zullen een groot deel van de nu werkzame adviseurs overbodig maken. Hoeveel? Dat weet ik niet, want de toekomst voorspellen blijft een hachelijke zaak. Maar ik hoop dat het een aanzienlijk deel zal zijn. Want hoewel ik zelf ook adviseur ben, ben ik ontevreden over het functioneren van mijn vakgroep.
De schaduwzijde van het adviesvak
Er zijn natuurlijk wel enkele uitzonderingen, maar daar blijft het bij. Vaak zie ik:
- Dikke rapporten
- Claims die niet zijn waar te maken
- Megalomane veranderingstrajecten
- Soms ronduit leugens over opgebouwde ervaring
- Nooit bewezen managementtheorieën
- Goeroes die je in slechts een dag de afgrond in duwen
Fakirs en charlatans, zoals ik iemand eens hoorde zeggen. Maar gelukkig is er verlossing op komst. Twee ontwikkelingen gaan ons mogelijk bevrijden van het fenomeen ‘adviseur’.
1. Kunstmatige intelligentie: de opkomst van digitale advies
De eerste ontwikkeling is kunstmatige intelligentie, waarvan ik verwacht dat die zowel de juridische als de fiscale adviseur voor een belangrijk deel zal vervangen. Wanneer je door middel van een simpele vraag aan de computer voor een habbekrats van het standaard consultancy tarief een antwoord kunt krijgen, dan is de overstap snel gemaakt. Veel wat met wetten en regels te maken heeft, kan op een dergelijke manier geregeld worden. Maar niet alleen in deze beroepsgroepen. Wat dacht je van de huisarts? Liever vertel ik mijn symptomen aan een geduldige, met de gegevens van miljoenen patiënten gevulde kunstmatige intelligentie, dan aan iemand die noodgedwongen mij binnen tien minuten weer naar buiten stuurt met een recept dat sowieso nooit getest is voor de kwaal waarmee ik binnenkwam.
2. De revolutie van sociale intelligentie
Een andere, nog veel revolutionairdere ontwikkeling, is die van de ontsluiting van sociale intelligentie in onze organisaties. Het merendeel van de managers regeert nog steeds met kennis en inzichten uit de zeventiger jaren van de vorige eeuw. Denkbeelden die in de huidige complexe wereld niet meer afdoende zijn. Is het een wonder dat er een markt voor adviseurs is ontstaan? Echter, doordat deze de manager bijstaan met inzichten uit diezelfde twintigste eeuw, zijn we van de regen in de drup gekomen. Zo hoorde ik laatst nog iemand spreken over soll en ist – hoe bedenk je het? Hopeloos verouderd!
De kracht van de moderne werknemer
Wat velen zijn vergeten, is dat de werknemer van de 21ste eeuw veel beter is opgeleid dan vijftig jaar geleden. Wat steeds meer organisaties aan het ontdekken zijn, is dat alle kennis en wijsheid die je in een organisatie nodig hebt, reeds aanwezig is bij de medewerkers. Manager, wordt wakker! Je hebt geen (externe) adviseurs meer nodig. Ze werken al voor je, je hoeft alleen maar naar ze te luisteren. De toegenomen populariteit van de hackathon is daar een voorbeeld van.
De hackathon als alternatief voor adviesbureaus
Enige tijd geleden faciliteerde ik bij een organisatie zo’n evenement en in twaalf uur tijd kwamen de medewerkers met een lijst maatregelen die bij elkaar zo’n 900.000 euro per jaar opleveren. Een maand later hadden we al de eerste bewijzen dat onze aannames juist waren. Dit is nog maar het begin! De hackathon is slechts één van de werkvormen om sociale intelligentie aan te boren.
De toekomst van de adviseur: aanpassen of verdwijnen?
Ik ben ervan overtuigd dat zowel kunstmatige als sociale intelligentie het gaat winnen van de individuele intelligentie van de adviseur. Wat nu als je zelf adviseur bent en daar al je carrière-inspanning op hebt ingezet? Mijn advies is simpel:
- Vergeet je eigen superioriteit.
- Specialiseer je in het ontsluiten van de sociale intelligentie die er al bij jouw klanten aanwezig is.
Je moet dan wel bij jezelf onderzoeken of je daarvoor de juiste dienende houding bezit. Immers, van de veelwetende adviseur naar de begeleider op de achtergrond is voor ons ego een grote stap. Maar ik verzeker je: als je daartoe in staat bent, hoef je je ook geen zorgen te maken over je tarief.